چرا بهداشت مواد غذایی اهمیت دارد ؟

مواد غذایی از نظر سرعت فاسد شدن به 3 دسته تقسیم می شوند:

1- مواد غذایی با فساد پذیزی بالا: مانند شیر، گوشت، ماهی، مرغ، تخم مرغ و سایر مواد غذایی حیوانی که باید آنها را فقط برای مدت کوتاه و آن هم در یخچال نگهداری نمود.

2- مواد غذایی نیمه فساد پذیر: مانند سبزی ها و میوه ها که می توان آنها را در هوای خنک و خارج از یخچال برای کوتاه مدت نگهداری کرد و در هوای گرم باید آنها را در یخچال قرار داد.

3- مواد غذایی دیر فاسد شونده: مانند حبوبات و دانه های غلات خشک (گندم و برنج) . این مواد را می توان در شرایط مناسب برای مدتی طولانی نگهداری کرد.

عواملی که موجب آلودگی و یا فساد مواد غذایی می شوند:

باکتری ها، سموم قارچی و کپک ها، مواد شیمیایی و داروها و سموم دفع آفات نباتی می توانند باعث آلودگی و فساد موادغذایی بشوند. مصرف بی رویه سموم آفات نباتی و حشره کش ها موجب باقیماندن سموم در علوفه و بدن دام های مختلف می شود و با مصرف شیر و گوشت این دام های آلوده، انسان نیز آلوده می شود. باقی ماندن سموم دفع آفات بر روی میوه ها نیز می تواند موجب مسمومیت شود. بنابراین برای پیشگیری از مسمومیت حتی الامکان باید میوه ها را به صورت پوست کنده مصرف کرد.

حشرات و حیوانات موذی: انواع موش های خانگی و صحرایی، پشه و سوسک موجب انتقال باکتری های بیماری زا به مواد غذایی می شوند. بنابراین لازم است مواد غذایی در محلی نگهداری شوند که از دسترس حشرات و حیوانات موذی دور باشند.

چه بیماری هایی از طریق غذا منتقل می شوند

آلودگی و فساد مواد غذایی می تواند مشکلات زیادی برای انسان به وجود آورد. اگر مواد غذایی ، مخصوصا غذاهای پخته خوب نگهداری نشوند موجب مسمومیت غذایی شوند، از علایم مسمومیت غذایی می توان به استفراغ و اسهال اشاره کرد.

بیماری های ناشی از غذا به دو صورت بروز می کنند. دسته ای از این بیماری ها شامل مسمومیت های غذایی هستند که به علت آلودگی مواد غذایی به باکتری ها، ویروس ها و سایر عوامل بیماری زا (در اثر عدم رعایت اصول بهداشتی) علائم خود را به سرعت نشان می دهند از جمله این بیماری ها می توان به مسمومیت هایی اشاره کرد که با اسهال و استفراغ های شدید منجر به مرگ می شوند. دسته دوم به دلیل آلودگی مواد غذایی به انواع مواد شیمیایی، سموم قارچی، آفت کش ها، فلزات سنگین و حشره کـش ها بـروز مـی کند که علائم آن ها در دراز مدت نمایان می شود و اگر انسان برای مدت طولانی از اینگونه مواد غذایی استفاده کند در معرض بیماری هایی مانند آسیب های عصبی، نقص های مادرزادی و انواع سرطان ها قرار می گیرد.

میکروب هایی که باعث بیماری های اسهالی می شوند معمولا از طریق تماس دست های آلوده با غذا به انسان منتقل می شوند. در این میان اسهال خونی و تب روده ای بسیار خطرناک هستند.

ممکن است کسانی که بوسیله میکروب های روده ای آلوده می شوند بیماری واضحی نداشته باشند و برای درمان آن کاری نکنند ولی میکروب در بدن آنها باقی بماند. رعایت نکردن اصول بهداشت فردی و نشستن دست ها با آب و صابون پس از اجابت مزاج موجب می شود که میکروب های موجود در مدفوع از طریق دست های آلوده به مواد غذایی منتقل شده و در نتیجه ، افرادی که این غذاها را مصرف می کنند ، بیمار شوند.

اگر مواد غذایی از جمله سبزی ها و کاهو به تخم انگل های روده ای آلوده باشند می توانند باعث بیماری های انگلی مثل کرم و کیست شوند.

قارچ ها و کپک هایی که روی مواد غذایی نظیر آبلیمو، آبغوره ، سس گوجه فرنگی و... رشد می کنند ممکن است باعث مسمومیت شوند و مصرف این مواد در دراز مدت حتی می تواند موجب بروز سرطان شود.

نوعی قارچ ، سمی بنام آفلاتوکسین تولید می کند که خاصیت سرطان زایی آن به اثبات رسیده است. مواد غذایی مختلف مانند: شیر، کشمش، بادام زمینی، پسته، دانه های روغنی، حبوبات، برخی میوه های خشک شده، سوسیس، نان گندم معمولی وقتی کپک می زنند آلوده به این سم می شوند. این سم در صورتی که شرایط نگهداری مواد غذایی (رطوبت و حرارت) نامناسب باشد تولید شده و باعث آلودگی مواد غذایی می شود. نان های کپک زده که به مصرف تغذیه دام می رسند، باعث ورود این سم به شیر گاو شده و با مصرف شیر آلوده، سلامت انسان به خطر می افتد. مصرف مواد غذایی آلوده به سم آفلاتوکسین ممکن است موجب بروز سرطان کبد شود.

مصرف مواد غذایی آلوده به نوعی میکروب بنام سالمونلا ، بیماری را به دنبال دارد که با اسهال و استفراغ و عفونی شدن بافت روده ای همراه است. معمولا احتمال آلودگی گوشت مرغ به این میکروب وجود دارد.

علاوه بر میکروب ها ، مواد شیمیایی و سموم هم می توانند مواد غذایی را ناسالم کنند؛ مثلا سم هایی که برای باغ های میوه و مزرعه ها قبل از برداشت استفاده می شوند و منجر به آلودگی محصول می شوند.

موادی که به غذاها اضافه می شوند تا ظاهر و طعم غذا را بهتر کنند مثل رنگ ها ، عطرها یا موادی که مدت نگهداری غذاها را بیشتر می نمایند اگر از نوع مناسب نباشند و به مقدار زیاد مصرف شوند باعث مسمومیت و بیماری خواهند شد.